Ultramontaan, een lezing over filosofie en neogotiek onder de kerktoren van Eeklo

In het Torenhof Eeklo geeft moraalfilosoof Jan Verplaetse (UGent) een lezing over zijn laatste boek Ultramontaan (Pelckmans, 2024). 

Was Vlaanderen tot ver in de 20ste eeuw katholiek, een eeuw vroeger was het zelfs ultrakatholiek. Veel toenmalige katholieken waren antidemocratisch, gekant tegen vrijheid en gelijkheid en beoogden het herstel van de christelijke gemeenschap onder pauselijk gezag. Verdedigers van dit theocratisch ideaal met romantische inslag, waaronder Guido Gezelle, werden ultramontanen genoemd. Als zoeaven vochten zij voor het behoud van de Pauselijke Staten en als antirevolutionairen streden zij voor een terugkeer naar het ancien régime. Hun objectief was helder: geen moderniteit maar omnia instaurare in Christo. 

Verplaetse ontsluit dit vergeten 19deeeuwse gedachtengoed o.a. aan de hand van discussies over de doodstraf. Officieel werkte de guillotine nog, maar het verzet tegen die ultieme boete nam toe. Ultramontanen wilden van geen wijken weten. En er is de neogotiek. Vlaamse kerken en kapellen werden door ultramontaanse architecten zoals Jean-Baptiste Bethune in neogotische stijl opgetrokken, net zoals gevangenissen, stoommachines en kastelen. Waarom dan geen neogotische guillotine, zo vraagt Verplaetse zich af? 

Verplaetse liep school in het SintVincentiuscollege. Als Sleidingenaar is hij vertrouwd met het werk van kunstschilder Leo Steel van wie twee topwerken de zijbeuken van de neogotische Eeklose kerk tooien. Tijdens dit evenement maak je ook kennis met een ander project van de kerk: de Eeklose erfgoedzorgers die door gericht behoud en beheer de kerk in ere houden. 

Voor de lezing is er om 16u een korte rondleiding in de kerk, daarna nemen we plaats in Torenhof. Tijdens de lezing biedt uitgeverij Pelckmans een glaasje aan.

Organisatie: WOESTEN. In samenwerking met: COMEET Cultuurregio Meetjesland, Kerkfabriek van Eeklo.