Bermvisie

Wij willen als stad de bewoners en onze natuur een handje helpen. In Eeklo zijn we aan het werken aan een bermvisie, waarbij we de bermen zowel onderhoudsvriendelijk willen maken als ook meer divers voor de insecten.

In het kader van een bachelorproef gaan we de bermen in de Sparrebosstraat onderzoeken om te kijken wat daar groeit en bloeit.

Op basis van die resultaten hopen we een visie te ontwikkelen die de toekomst van onze bermen binnen de bebouwde kom duidelijk maakt.

Wat gaat er juist gebeuren?

We starten een onderzoek in de Sparrebosstraat waarbij we vier types bermen gaan opvolgen. Elk type berm zal nog eens opgedeeld worden als ingezaaid met een inheems kruidenmengsel of niet ingezaaid. Dit doen we om te kunnen bepalen welk type berm het mooist en divers is op het einde van het onderzoek.

Hoe zal dit verlopen?

Bermen die niet aangeplant werden binnen het project Meemakers hebben we verdeeld over 4 types. Deze gaan we de komende 3 jaar opvolgen.

Het verloop van de drie jaar gaat als volgt:

• Jaar 1: Gaan we de bermen klaarleggen door de grond al dan niet te bewerken. De helft van de bermen gaan we ook inzaaien met een meerjarig, inheems, kruidenmengsel.
• Jaar 2 en 3: De opvolging van de komende jaren zal gebeuren door de bermen te inventariseren.
• Jaar 3: In het laatste jaar gaan we uit alle inventarisaties die we de jaren daarvoor verzameld hebben een besluit vormen. 

Locatie op kaart

Type bermen?

Er zijn 4 type bermen.

Elk type heeft een bepaalde grondbewerking gekregen aan het begin van het onderzoek. Om de natuur een handje te helpen gaan we de helft van deze bermen inzaaien met een meerjarig inheems kruidenmengsel. Door de helft te gaan inzaaien kunnen we vergelijken met de niet ingezaaide bermen of dit een positief effect heeft in de loop van de tijd.

Er zal een infobordje geplaatst worden met de uitleg over die berm en een link naar onze website.

Type A

Deze berm heeft een bestaande vegetatie die hoofdzakelijk bestaat uit gras. In het begin van het onderzoek zal het gras kort worden gemaaid, de zichtbare stenen in de bovenste grondlaag zal verwijderd worden om mogelijke schade bij het beheer te vermijden en ten slot gaan we het oppervlak verticuteren. We starten hier het onderzoek met een bodem die hoofdzakelijk bestaat uit gras

Type B

Deze berm gaan we frezen en alle grote stenen zal verwijderd worden in de grond. Hierdoor zal de bestaande vegetatie die aanwezig was verwijderd zijn. We starten hier het onderzoek met een kale bodem.

Type C

Door voorgaande werken bevat deze berm veel stenen. De stenen werden na de werken niet verwijderd en zijn duidelijk aanwezig tot een bepaalde diepte. De groottes aan stenen variëren van zeer klein tot relatief grote brokstukken. Hier gaan we enkel de zichtbare grote stenen verwijderen in de bovenste laag om mogelijke schade bij het beheer te vermijden. De grond is wel nog steeds verzadigd met stenen. We starten het onderzoek met een deels blote bodem die al enkele kruiden bevatten.

Type D

Sommige bermen zijn gelegen onder bomen. Ze verschillen veel van de klassieke bermen. Ze krijgen minder zon en vangen veel groenafval op van de bomen zoals beukennootjes van de beukenboom. Hier gaan we enkel de stenen in de bovenste laag verwijderen om mogelijke schade bij het beheer te vermijden. Omdat dit type berm anders is dan de andere, hoort deze berm niet echt bij het onderzoek. Aangezien deze bermen ook voorkomen, is het de moeite waard om ze ook te onderzoeken. We starten het onderzoek met een deels begroeide kruidenrijke en deels bemoste bodem. 

Elk type berm gaan we nog eens opdelen als ingezaaid (b) met een meerjarig inheems kruidenmengsel en als niet ingezaaid (a). Uit andere onderzoeken weten we dat het mogelijk is indien een juist beheer  om de bermen zonder in te zaaien kruidenrijker te maken, maar dit zal tijd innemen. Omdat we werken met bermen binnen de bebouwde kom willen we de mensen en de natuur niet doen laten wachten. Hierdoor hebben we gekozen om de natuur een handje te helpen door een aantal bermen met een meerjarig inheems kruidenmengsel in te zaaien. Zo kunnen we zien of het inzaaien van dit mengsel effectief in de loop van de tijd ons een stapje sneller naar ons einddoel kan verkrijgen. 

Waarom een meerjarig inheems kruidenmengsel?

Verschil eenjarige kruiden en meerjarige kruiden? 

Meerjarige kruiden: In het eerste jaar gaan de planten hun energie steken in het groeien van het groen. Pas na jaar 2 en 3 gaan de planten zich ontwikkeld hebben en gaan ze in bloei. Ze komen na de bloei in zaad en verspreiden zich zo op natuurlijke wijze. Hierdoor zal je in de jaren die komen de bloemen blijven verkrijgen. 

Eenjarige kruiden: De naam verklapt het al, deze planten hebben een korte levenscyclus van 1 jaar. Na het afsterven van deze planten moeten ze opnieuw ingezaaid worden. Maar deze planten hebben ook enkele voordelen, zo zijn ze zeer uitbundige bloeiers. Je hebt direct een zee van kleurrijke bloemen die ook nog eens een langere bloeiperiode hebben in vergelijking met meerjarige kruiden.  

Verschil inheems en uitheems? 

Inheems: Zijn soorten die van nature in een bepaald gebied voorkomen en niet door de mens werd ingevoerd. Inheemse soorten ondersteunen onze inheemse fauna. 

Uitheems: Of exoten zijn soorten die niet uit zichzelf hier zijn geraakt. Uitheemse soorten die hier groeien werden in het verleden geïntroduceerd door de mens. In hun oorspronkelijk verspreidingsgebied ondersteunen ze de biodiversiteit en hun bijhorende ecosystemen. Maar in Vlaanderen hebben ze een lage tot geen biodiversiteitswaarde. Dit komt doordat ze niet dezelfde hulpbronnen kunnen bieden aan onze inheemse fauna. Daar bijhorend kunnen sommige uitheemse soorten zich invasief gedragen. Dit kan nadelig zijn, niet alleen voor de natuur maar ook voor de mens. 

Wij gaan uitsluitend te werk met een meerjarig kruidenmengsel. Het inzaaien van eenjarige kruiden is niet duurzaam voor de stad, aangezien deze jaarlijks ingezaaid moet worden.

De keuze om te werken met inheemse kruiden is voor ons voor de hand liggend. Een deel van de insecten zijn kieskeurige eters of zijn gebonden aan bepaalde inheemse kruiden. Net zoals mensen hebben insecten een voorkeur aan voedsel. Sommige zaken eten ze niet en de insecten die het moeilijk hebben, de zogenaamde specialisten onder de insecten, hebben de inheemse kruiden hard nodig om te overleven.  

Wil dit zeggen dat uitheemse kruiden niets van waarde hebben? Neen, integendeel, de generalisten onder de insecten of de insecten die veel lusten kunnen zich ook voeden met de uitheemse kruiden. 

Maar wij willen juist die groep helpen die het moeilijk hebben om voedsel te vinden. 

Wat verwachten wij van jullie?

Geduld en lui zijn, is de sleutel tot succes!  

Met ‘lui zijn’ willen wij zeggen dat u de bermen niet meer hoeft te onderhouden. Het beheer van de bermen wordt aangepast naar maximaal 2 keer maaien in het jaar. Doordat de doorsnee grasmachine hoog gras/ kruiden niet kan maaien, neemt de stad het beheer op zich. 

‘Geduld hebben’ is voor dit onderzoek ook zeer belangrijk. We weten dat in het eerste jaar van het onderzoek niet veel zal gebeuren. De bermen gaan er voornamelijk groen of schaars uitzien. Maar heb geduld, in de jaren die komen zal u zien dat de bermen elk jaar meer en meer in bloei komen te staan. U kan het dus vergelijken met een goede wijn. Die heeft ook tijd nodig om te rijpen.  

Hoe de bermen onderhouden?

Doordat het gras te hoog is om te maaien met een klassieke maaimachine zal de stad het beheer doen. De bermen zullen 2 keer per jaar gemaaid worden. 

• De eerste maaibeurt gebeurt rond eind juli 
• De tweede maaibeurt vindt plaats rond begin oktober 

We maaien maar 2 keer omdat we de kruiden de kans willen geven om in bloei te komen, wat goed is voor de insecten en ook om ze in het zaad te laten komen. Zo kunnen we nieuwe kruiden garanderen voor in de toekomst. 

Het maaisel zal ook direct afgevoerd worden en zal niet blijven liggen of gemulcht worden. Om meer kruiden te verkrijgen, willen wij de bodem verarmen. Indien we het maaisel laten liggen geven we de bodem voeding en zal enkel gras de overhand nemen en neemt de diversiteit aan bloemen af.

Mag ik zelf de berm onderhouden, beplanten of inzaaien? 

Neen, wij zijn bezig met een onderzoek en elke verandering die aangebracht wordt moet opgenomen worden in de opvolging. Indien de bermen door de bewoners onderhouden worden, kunnen we die berm niet meer gebruiken in het onderzoek. 

Welk resultaat willen wij bekomen?

We willen graag meer meerjarige, inheemse, bloeiende kruiden in onze bermen voor de insecten zoals vlinders, bijen en hommels die leven van de nectar van bloemen.

Enkele vragen omtrent het onderzoek

Gaat mijn gazon, die aan de bermen grenzen ook vol met kruiden zitten?  

Neen, een intensief beheerd gazon wordt te veel gemaaid om de kruiden een kans te geven. Dit wil niet zeggen dat je eens een kruidachtige kan vinden in uw gazon. Maar dit is niet noodzakelijk het gevolg van de bermen.