Lange Moeiakker

De Lange Moeiakker herbergt belangrijke natuurwaarden in Eeklo en vormt een belangrijke groene vinger die de stad infiltreert.

De open ruimte wordt gekenmerkt door de typische repelpercelering (‘Meetjes’) van het Meetjesland door de aanwezigheid van bomenrijen, bosaanplanten en een grachtenstructuur die naar het Leiken afwatert. Het Leiken voert het water af naar de Burggravenstroom.

Het belang van dit gebied ligt enerzijds in het infiltratiepotentieel van deze open ruimte en anderzijds in het binnentrekken en versterken van bijkomende groenblauwe netwerken in ons centrum. Hiermee wordt de Lange Moeiakker als één van de weinige open ruimtes gezien die de mogelijkheid hebben om als groene lob de stad binnen te dringen.

De ontwikkeling van dit natuurgebied staat in het teken van drie pijlers:

- Uitbreiden van educatieve, sociale en (zachte) recreatieve faciliteiten

De functie van het gebied is voornamelijk zachte recreatie (wandelen, beleven, fietsen ed.).

Overtuigd van de meerwaarde van trage wegen werkte het stadsbestuur van Eeklo samen met vzw RLM en de provincie Oost-Vlaanderen om met lokale gebruikers en betrokkenen een lokaal herstel- en ontwikkelingsplan ‘trage wegen’ op. Daarbij werd  gekeken hoe het netwerk aan trage wegen in de toekomst aantrekkelijker en veiliger kan gemaakt worden. De uitbreiding van het natuurontwikkelingsgebied kan het openmaken van een trage weg in dit gebied duidelijk vereenvoudigen. De stad Eeklo wil in zijn plannen de wandelaar of fietser uit de nabije omgeving laten kennismaken met dit waardevol landschap. Daarom zullen, naast het openmaken van de voormelde trage weg, enkele paden vertrekken naar dit natuurgebied. Deze paden moeten daarbij het profiel van een kerkwegel krijgen. Bij de omgevingsaanleg t.h.v. Avondzegen werd een oude kerkwegel terug opengemaakt. Deze trage weg stelt vandaag het natuurontwikkelingsgebied open voor verkenning en bezorgt tegelijkertijd de inwoners van het woonzorgcentrum een belangrijke recreatieve meerwaarde.

Om de sociale en ecologische waarde van dit gebied te verhogen lanceerde de stad Eeklo een projectoproep om kandidaten te vinden voor de aankoop van een voormalige hoeve  in stadsbezit voor de realisatie van een sociaal-ecologisch project. Het project kon daarbij betrekking hebben op verschillende aspecten: bosbouw, biologische landbouw, natuur- en landschapsbeheer, laag dynamische recreatie, het landschap als energiebron, ...  CSA-boerderij De Moeiakker kocht de hoeve aan en ontwikkelde een CSA-bedrijf op de rand van het natuurgebied en de stad. Op deze manier wordt enerzijds de overgang tussen stad en landschap verder ontwikkeld en zorgen deze activiteiten anderzijds voor het uitbreiden van educatieve en sociale faciliteiten in dit gebied.  De CSA-boerderij is een ontmoetingsplek voor jong en oud en brengt de natuur en lokale voeding opnieuw bij de Eeklonaar door hun aanbod aan workshops, groepsactiviteiten en de reguliere werking.  Het ontwikkelen van dergelijke projecten kadert bovendien in de strategische doelstelling rond lokale voeding uit het meerjarenplan van het stadsbestuur.

Daarnaast  is in dit gebied vandaag een imker gehuisvest in dit gebied. De imker kreeg de toelating om een aantal kasten te plaatsen in het overgangsgebied op voorwaarde dat hier een educatief luik werd aangekoppeld naar scholen.

In deze overgangszone bewerkt bovendien Samenwerking voor Agrarisch Landschap (SVAL vzw) een deel van het perceel met een veldbloemen en akkervogelgewas. Rond deze acties wordt ook uitvoerig gecommuniceerd via de stedelijke infokanalen.

- Unieke karakteristieken van de streek accentueren door de verdere heropbouw van een historisch landschap

Op de Kabinetskaart van de Ferraris (1777) herkennen we de typische repelpercelering van het Meetjesland met de aanwezigheid van houtkanten. Het gebied werd als gemengde akker– en weidegebied gebruikt. Langs het Leiken kwamen bossen voor.

In het kader van een wetenschappelijk fotoproject werd in de eerste helft van de negentiende eeuw, door de geroemde geobotanicus Jean Massart, eveneens een fotoset gewijd aan de landbouw en het rurale landschap in de periferie van Eeklo. Massart heeft in 1911 van op de Leikensweg richting centrum een foto genomen waarop we de historische repelstructuur herkennen. In 2009 werd op de site een onderdeel van een ruimer landschapsmonument ingericht. Dit landschapmonument (Energiek: wind duurzame ontwikkeling – Eigenzinnig: tegenwind, tegendraads karakter van streekbewoners – Echt: ware aard van landschap en zijn bewoners) probeert daarbij de link te leggen tussen het historisch verleden en de huidige kwaliteiten van de stad Eeklo.

Het concept aan de Lange Moeiakker probeerde de oorspronkelijke eigenheid van de streek te visualiseren en is in belangrijke mate gebaseerd op bovenstaande foto. Hierop is ook duidelijk dat de gekende ‘Meetjes’ (smalle, langgerekte percelen)  uit deze regio door elzenkanten (alnus glutinosa) worden bepaald. Door de huidige “vermaïsisering “ is echter heel wat van de eigenheid van het landschap verloren gegaan die we met dergelijke projecten ten dele trachten te reconstrueren.

Het herstellen van deze traditionele landschapswaarden werd in het project reeds op verschillende manier verwezenlijkt. Het aanplanten van noord-zuid houtkanten geënt op de repelstructuur (laatste aanplant in 2014) en het aanleggen van een aantal amfibiepoelen (2015) zijn daarom als buffer een belangrijk gegeven.

Verder werden als overgangszone tussen de beboste percelen en de stadsrand in verschillende zones eveneens een hoogstamboomgaard (2014 en 2018) ingericht. De keuze van de fruitrassen gebeurde in samenwerking met Regionaal Landschap Meetjesland. Hierbij werd gekozen voor oude Meetjeslandse fruitrassen zoals o.a. Rambour Mortier en Trezeke Meyers. Het is duidelijk dat deze boomgaarden zowel landschappelijk, cultuurhistorisch als ecologisch bijzonder waardevolle kleine landschapselementen zijn. Zij vormen bovendien een natuurlijk barrière of zachte overgang tussen het kleinstedelijk gebied en het bosareaal.

In deze boomgaarden wordt een extensief weidebeheer door middel van schapenbegrazing georganiseerd.  Hiervoor wordt eveneens samengewerkt met de lokale CSA-boerderij.

 - Bosuitbreiding – beheer

Op het grondgebied van de stad Eeklo zijn in het verleden al heel wat initiatieven op het vlak van natuur en bosuitbreiding gebeurd. Het verder operationaliseren van de belangrijke visies uit het GNOP en de waakzaamheid bij het creëren van nieuwe ontwikkelingen dienen opgevolgd te worden.

In kader van het GNOP wordt dit gebied potenties toegeschreven voor verdere natuurontwikkeling. Ook het RUP ‘Overgang stad-landschap Lange Moeie’ heeft als hoofddoel om een optimale uitbouw en beheer voor de landschapsecologische belangrijke zone te garanderen als grote open ruimte voor de stedeling. Het graven van grachten, aanplanten van boszones, hoogstamboomgaarden, aanplanten van gemengde hagen, knotwilgen en het verhogen van de grondwaterstand i.s.m. het polderbestuur ‘De Burggravenstroom’ zijn aandachtspunten die hierin werden opgenomen en worden uitgevoerd.